ساخت آلمان

توضیحات:

آهن یکی از ریز مغذی های ضروری برای داشتن بدنی سالم و نیرومند است، به این دلیل که یکی از اجزاء تشکیل دهنده هموگلوبین خون می باشد. هموگلوبین مسؤول انتقال اکسیژن از ریه ها به تمامی سلولهای بدن، از طریق جریان خون است. به علاوه آهن در فرآیند متابولیسم انرژی شرکت دارد و همچنین نقش مهمی را در سیستم دفاعی بدن ایفا می نماید. خصوصاً در دوران بارداری و شیردهی، میزان نیاز بدن به آهن افزایش یافته و نیاز بیشتری به آن، احساس می گردد.
اطلاعات عمومی درباره آهن :

آهن عنصر ضروری و مهم تشکیل دهنده پروتئین های شرکت کننده در انتقال اکسیژن و متابولیسم محسوب می شود. مرکز هموگلوبین گلبولهای قرمز از برخی پروتئین ها و آهن تشکیل شده است. در یک انسان سالم، حدود ۱۵ گرم هموگلوبین به ازاء هر ۱۰۰ سی سی خون وجود دارد. هر گرم هموگلوبین حاوی ۵/۳ میلی گرم آهن است . بدن یک انسان بالغ و سالم حاوی ۴ تا ۵ گرم آهن است. حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد آهن بدن در هموگلوبین موجود بوده و ذخایر موجود در کبد، طحال و مغز استخوان بزرگترین منبع آهن بعد از هموگلوبین در بدن می باشند که حدود ۳۰ الی ۳۵ درصد از آهن بدن را شامل می شوند.

میزان کمتر آهن در ساختار میوگلوبین در عضلات بدن، همچنین در سرم خون و در تمامی سلولها به عنوان تشکیل دهنده برخی آنزیمها یافت می شود. در بدن انسان آهن به صورت ترکیب با سایر ترکیبات بدن وجود دارد. حدود ۲ الی ۱۰ درصد از آهن دریافتی در بدن از رژیم های غذایی متنوع با مقادیر آهن متفاوت بدست می آید.

در افرادیکه دچار کمبود آهن در بدن می باشند، میزان جذب آهن در آنها بیش از ۵۰ درصد افزایش می یابد. آهن در کبد، طحال و مخاط روده ذخیره می شود. آهن آزاد شده در نتیجه تجزیه گلبولهای قرمز دوباره جهت سنتز هموگلوبین مورد استفاده قرار می گیرند. از این رو آهن موجود در بدن ، به طور موثری استفاده شده و به دفعات تبدیل و مصرف می شود.

روزانه به چه میزان آهن نیازمندیم ؟

میزان مجاز توصیه شده آهن (RDA):

0 تا ۶ ماه : ۶ میلی گرم در روز

۶ ماه تا یک سال : ۱۰ میلی گرم در روز

۱ سال تا ۱۰ سالگی : ۱۰ میلی گرم در روز

۱۱ سال تا ۱۸ سال : ۱۲ میلی گرم در روز

۱۱ سال تا ۱۸ سال (دختران ) : ۱۵ میلی گرم در روز

۱۹ سال به بالا (مردان ): ۱۰ میلی گرم در روز

۱۹ سال به بالا (زنان) : ۱۵ میلی گرم در روز

زنان در دوران بارداری : ۳۰ میلی گرم در روز

زنان در دوران شیر دهی : ۱۵ میلی گرم در روز

نقش آهن در سلامت انسان:

– انتقال اکسیژن:

هم (Heme) یک ترکیب حاوی آهن می باشد که در تعدادی از مولکولهای مهم از نظر زیستی مانند هموگلوبین و پروتئینهای حاوی آهن که در حمل و ذخیره اکسیژن نقش دارند ، یافت می شود. هموگلوبین، پروتئینی است که در گلبولهای قرمز یافت می شود و حدود دوسوم آهن بدن را تشکیل می دهد. میوگلوبین در حمل و ذخیره کوتاه مدت اکسیژن در عضلات و کمک به تأمین اکسیژن مورد نیاز عضلات فعال بدن، نقش مهمی ایفا می نماید. در مواردی که اکسیژن به میزان کافی وجود ندارد (هیپوکسی:Hypoxia)، مثلاً در افرادی که در ارتفاعات بالا زندگی می کنند یا افرادی که مبتلا به بیماری ریوی مزمن می باشند، واکنش های فیزیولوژیک بدن افزایش یافته و منجر به افزایش تشکیل گلبولهای قرمز، تحریک رشد مویرگهای خونی و افزایش تولید آنزیم هایی که در متابولیسم غیر هوازی نقش دارند، می گردد. در تمامی مراحل ذکر شده، آهن دارای نقش حیاتی می باشد.

– تولید انرژی:

سیتوکرومها (Cytochromes) ، ترکیبات حاوی هم می باشند که به علت نقش آنها در انتقال الکترون در میتوکندری در تولید انرژی سلولی و بقای آن ، نقش حیاتی دارند. آنزیمهای حاوی آهن بدون هم مانند NADH دهیدروژناز و سوکسینات دهیدروژناز نیز در متابولیسم مهم می باشند.

– سم زدایی:

سیتوکروم ۴۵۰-P به خانواده ای از آنزیمها اطلاق می شود که در متابولیسم تعدادی از مولکولهای زیستی مهم و سم زدایی و متابولیسم داروها و آلاینده ها نقش دارند.این سیتوکروم نیز مانند دیگر سیتوکروم های این گروه حاوی آهن می باشد.

– عملکرد سیستم ایمنی:

کاتالاز و پراکسیداز، آنزیمهای حاوی هم می باشند که سلولها را در برابر تجمع هیدروژن پراکسید (H2O2) محافظت می کنند. در بخشی از واکنش های سیستم ایمنی ، باکتریها توسط گلبولهای سفید بلعیده شده و گلبولهای سفید در معرض ROS (گونه های اکسیژن راکتیو) جهت از بین بردن باکتری ها قرار می گیرند. حذف ROS به کمک نوتروفیل ها توسط آنزیمهای الوپراکسیداز آهن دار کاتالیز می گردد.

– سنتز DNA:

آنزیم مهم دیگر که وابسته به آهن ریبونوکلئوتیدردوکتاز می باشد که جهت سنتز DNA مورد نیاز است. بنابراین آهن از این نظردر انجام تعدادی از واکنشهای حیاتی بدن مانند رشد، تولید مثل، سلامتی و عملکرد ایمنی اهمیت فراوانی پیدا می کند.

– تکامل عصبی جفت:

آنمی زودرس فقر آهن منجر به تکامل نا مناسب رفتاری و عصبی در کودکان می گردد. مطالعات انجام شده در کودکان نشان می دهد که این اثر برگشت ناپذیربوده و می تواند بسته به تغییرات شبکه های عصبی و ماهیت زیستی میلینه شدن و خونریزی قاعدگی ، شدید باشد. همچنین بارداریهای مکرر، شیردهی طولانی مدت و تعریق بیش از اندازه در تابستان، باعث کاهش میزان آهن در خون می گردد. حجم مایعات در بدن نیز کاهش می یابد. کمبود آهن در رژیم غذایی می تواند باعث ایجاد آنمی وابسته به رژیم غذایی، کاهش مقاومت بدن نسبت به بیماری، رنگ پریدگی چهره، کوتاه شدن تنفس و کاهش تمایل جنسی گردد. بیمار ممکن است از افسردگی ذهنی و تحریک پذیری نیز رنج ببرد.

منابع غذایی حاوی آهن

بهترین منابع غذایی حاوی آهن غذاهای حاوی گندم، سبزیجات و ماهی می باشند. گوشت تیره نیز مقادیر زیاد آهن در خود دارد.

چه افرادی نیاز بیشتری به مکمل های حاوی آهن دارند؟

به خاطر داشته باشید که:

آهن در زندگی تمامی افراد به علت تأثیرات سودمندی که در بدن دارد، مورد نیاز می باشد.

– اطفال و کودکان

– خانم های باردار و در دوران شیردهی

– افرادیکه دچار سوء تغذیه می باشند

– افرادیکه دچار آنمی شدید می باشند

– افراد مسن (۶۵ سال و بیشتر)

– ورزشکاران

– بیمارانیکه دچار اختلالات کلیوی می باشند.

تحقیقات علمی درباره آهن :

۱- آنمی بیماری مزمن:

استفاده از آهن به صورت خوراکی جهت درمان آنمی وابسته به نارسایی مزمن کلیوی و شیمی درمانی موثر می باشد.

۲- آنمی وابسته به فقر آهن:

فروس سولفات ( Ferrus Sulfate)، درمان استاندارد آنمی وابسته به فقر آهن می باشد. آیرون دکستران داخل وریدی توسط پزشکان جهت تأمین میزان کافی آهن در مغز استخوان زمانیکه درمان خوراکی جواب ندهد، تجویز می شود.

۳- پیشگیری از آنمی فقر آهن در دوران قاعدگی خانمها:

ثابت شده است که استفاده از مکملهای غذایی حاوی آهن باعث بهبود وضعیت آهن در دوران قاعدگی خانمها می گردد.

۴- اختلال بیش فعالی با نقص در دقت کودکان (ADHD):

بر پایه مطالعات مقدماتی، استفاده از آهن خوراکی می تواند باعث بهبود علائم اختلال بیش فعالی همراه با کم دقتی گردد. مطالعات بیشتری قبل از اینکه نتایج عمومیت داده شود، لازم می باشد.

۵- خستگی در خانمها با میزان کم فریتین:

فروس سولفات باعث بهبود خستگی ابتدایی در خانمهایی که غلظت آهن خون آنها پایین و یا در مرز می باشد، می گردد. مطالعات بیشتری در این خصوص لازم است.

۶- بهبود عملکرد تشخیصی وابسته به کمبود آهن:

نشان داده شده است مصرف آهن به صورت خوراکی باعث بهبود عملکرد تشخیصی وابسته به فقر آهن در کودکان دچار کمبود آهن و نوجوانان می گردد. مطالعات بیشتری جهت اطمینان از اثرات سودمند آهن در این مورد، مورد نیاز می باشد.

۷- سمیت با سرب:

کمبود آهن می تواند باعث افزایش خطر ابتلا کودکان به مسمومیت با سرب گردد. گرچه مصرف مکملهای حاوی آهن در مسمومیت با سرب باید در افرادیکه به طور واقعی دچار کمبود آهن می باشند و یا افرادیکه در تماس مداوم با سرب می باشند مانند افرادیکه در مناطق آلوده با سرب زندگی می کنند، صورت گیرد.

۸- پیشگیری از مسمومیت با سرب در خانمهای ورزشکار:

مطالعات ابتدایی نشان داده است که مصرف مکملهای حاوی آهن می تواند باعث از بین بردن آنمی خفیف بعد از ورزش، تقویت انرژی و افزایش قدرت بدنی گردد.

۹- پیشگیری از آنمی کمبود آهن وابسته به خونریزی گوارشی:

مصرف آیرون سوکروز داخل وریدی به میزان بالا در بیمارانی که دچار آنمی وابسته به کمبود آهن می باشند و یا دچار خونریزی گوارشی بوده اند مناسب به نظر می رسد ولی مطالعات بیشتر در این خصوص مورد نیاز است.

۱۰- درمان آنمی پره دیالیز (Predialysis anemia) :

میزان کافی آهن به عنوان یک درمان مکمل به همراه اریتروپوتیین در درمان آنمی پره دیالیز می تواند سودمند باشد. آنمی پره دیالیز باید توسط پزشکان مجرب درمان گردد. مطالعات بیشتری در این خصوص مورد نیاز است.